29.03.2024 16:45
Ocena „Strategii restrukturyzacji i prywatyzacji
W dokumencie „Strategia dla przemysłu chemicznego w Polsce do 2010 r.” Rada Ministrów postawiła Nafcie Polskiej zadanie opracowania programu działań dla zrealizowania trzech podstawowych celów:
- gospodarczego, czyli stworzenia warunków stabilnego rozwoju przedsiębiorstw,
- społecznego, sprowadzającego sie do przeciwdziałania szkodliwym tendencjom na rynku pracy i stworzenia możliwości jego rozwoju,
- makroekonomicznego, a wiec dążenia do zrównoważenia bilansu handlu zagranicznego w sektorze chemicznym.
Strategia restrukturyzacji i prywatyzacji sektora WSCh miała zawierać m.in.: analizę ówczesnej sytuacji przedsiębiorstw WSCh, w tym: analizę prawną, stanu środowiska naturalnego, ekonomiczno - finanowa, a także ocenę sytuacji społecznej i prognozę w świetle realizacji programu restrukturyzacji, analizę produktową i technologiczną producentów, analizę rynkową, określającą możliwe obszary wzrostu gospodarczego, uwzgledniającą regulacje Unii Europejskiej, analizę innych podmiotów z punktu widzenia ich roli w restrukturyzowanym sektorze, scenariusz restrukturyzacji i konsolidacji produktowej w sektorze, zawierający:
- wariantowe programy rozwoju poszczególnych podmiotów sektora, zarys programu restrukturyzacji produktowej w zakresie głównych produktów,
- koordynowany program rozwoju podstawowych produktów sektora (inwestycje, sieć sprzedaży, środki na inwestycje, badania i rozwój),
- określone kierunki rozwoju sektora WSCh, leżące poza sektorem (dostepność i regulacje cen gazu, budowy rurociągów),
- koszty restrukturyzacji i źródła ich pokrycia,
- analizę i program działań w celu pozyskania pomocy finansowej na m.in. pomoc w restrukturyzacji zatrudnienia,
- określenie strategii prywatyzacji.
Z analizy dokumentu opracowanego przez Naftę Polska wynika przede wszystkim to, że ... niezbyt starannie wykonała ona nałożone wówczas na nią zadania – tylko część zadań nałożonych na nią przez ówczesny rząd zostało uwzględnione w„Strategii..”. Co prawda uwzględniono trzy podstawowe cele z tym, że cel społeczny z drugiego miejsca spadł na ostatnie, co – jak pokazało życie – miało odzwierciedlenie w praktyce. Strategia, w części poświęconej ocenie ówczesnego stanu firm sektora, zawierała jedynie dane o wynikach finansowych zakładów z lat 2000 – 2003. Oprócz tego, znalazło się w niej kilka zdawkowych uwag na temat m.in. braku wzajemnych powiązań, krótkich łańcuchów produktowych i dekapitalizacji majątku produkcyjnego oraz słabej kondycji finansowej podmiotów WSCh. I tak oto według Nafty Polskiej wyglądała analiza stanu firm... Ponadto w dokumencie zabrakło rzetelnej analizy prawnej, stanu środowiska naturalnego czy jakże ważnej analizy sytuacji społecznej – krótka wzmianka, że wszystkie przedsiębiorstwa działają w obszarach dużego bezrobocia, nie może byc uznana za taką analizę. Podobnie Nafta Polska potraktowała kolejne zadania Rady Ministrów, tj. analizę produktową i technologiczną, rynkową czy też analizę innych podmiotów, działających w chemii (np. producentów prywatnych).

Bardzo interesującym okazał się zapis „Strategii...”, dotyczący niezbędnych działań doraźnych, potrzebnych do realizacji programu. Otóż stwierdzono, że realizacja strategii jest uwarunkowana podjęciem zdecydowanych działań doraźnych w celu rozwiązania problemu uzyskania porównywalnych do konkurentów europejskich warunków zaopatrzenia w gaz ziemny. Wymagało to podjęcia działań przez administrację państwową na kilku płaszczyznach m.in. właścicielskiej, administracyjnej i regulacyjnej. Tymczasem powszechnie znane są zabiegi poprzedniego rządu, mające na celu utrwalenie monopoli. Jak wiadomo, ówczesna Rada Ministrów zaakceptowała wniosek o przyznanie okresu przejściowego do 1 stycznia 2006 r., w związku z Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/55/WE, odnośnie dostępu odbiorców przemysłowych do sieci gazowej, co utrwaliło monopol PGNiG. Zaniechano także działań na rzecz dywersyfikacji źródeł dostaw gazu, skutkiem czego cena gazu ziemnego utrzymywała się przez długi okres na poziomie najwy ższym na świecie. Kolejnych skutków ówczesnych zaniechań Polska doświadczyła w ostatnim okresie, po wstrzymaniu dostaw gazu przez Gazprom dla Ukrainy. A należy przypomnieć, że nie był to odosobniony przypadek w ostatnich latach.

Kolejnym kierunkiem doraźnych działań miały byc kroki podjęte w celu uzyskania pomocy publicznej na dokapitalizowanie i oddłużenie przedsiębiorstw. Nie sprecyzowano, w jakiej wysokości byłaby ona możliwa, jednak i tak takiej pomocy nie realizowano. Ponadto „Strategia...” zakładała wariantowo utworzenie:
- spółki nawozowo-melaminowej (nawozy azotowe, fosforowe i melamina lub nawozy azotowe i melamina), lub
- spółki nawozowej z wyłączeniem spółki melaminowej.
Zakładała ona także wyodrębnienie jednostek biznesowych i ich prywatyzacje – w przypadku ZAP był to kaprolaktam. Uznano wówczas za możliwą konsolidację jednostek biznesowych (kaprolaktam ZAP i kaprolaktam ZAT, z dominujaca pozycja Tarnowa). Dla grup produktowych o mniejszej wartości przychodów Nafta Polska proponowała utworzenie małych i średnich przedsiębiorstw – np. w przypadku ZAP byłyby to związki nadtlenowe i wodór wysokiej czystości. „Strategia...” zakładała także możliwość konwersji wierzytelności wobec PGNiG na akcje w spółce nawozowo-melaminowej lub nawozowej. Dodatkowo jednym z elementów strategii stały się parki przemysłowe, które do dziś pozostały w sferze wczesnych projektów lub pobożnych życzen autorów tego dokumentu.

Finansowanie „Strategii...” to cały szereg pomysłów, bez sprecyzowania
zródeł i wielkości środków możliwych do pozyskania. Tworząc mało precyzyjne zapisy, Nafta Polska wprowadziła dodatkowy element ryzyka dla firm sektora w rozmowach z bankami na temat kredytowania długo- i krótkoterminowego
do tego stopnia, że banki, czytając zapisy typu „Podstawowym instrumentem restrukturyzacji zadłuąenia wobec banków będzie częściowy wykup długu (Czyżby przymusowy? – przyp. aut.) i konwersja na akcje prywatyzowanych przedsiębiorstw”, wpędził w popłoch większość banków kredytujących chemię. Dalej dokument stwierdzał, że przeprowadzone analizy wskazują, iż tylko wniesienie przez Skarb Państwa akcji spółek w formie aportu do Nafty Polskiej mogło zapewnić realizację podstawowych celów, w tym celu społecznego. W tym miejscu nasuwają się pytania: Jakie analizy na to wskazywały? Tego bowiem nie można tego wyczytac z dokumentu... Ponadto, jaka była szansa
realizacji celu społecznego bez szczegółowej analizy sytuacji społecznej? Nie można przecież uznać za dogłębną analizę zapisu, iż „istnieje przerost zatrudnienia o około 2400 osób”.
Dlaczego Nafta Polska nie ujęła tych analiz w „Strategii..., mimo, że została do tego zobowiązana przez Radę Ministrów?

Podsumowując: mimo wydatkowania sporych środków z budżetu państwa na przygotowanie „Strategii...”, dokument ten opiera się na bliżej niesprecyzowanych koncepcjach, mało precyzyjnych analizach, a przede wszystkim na nieprecyzyjnych zapisach w sferze możliwosci finansowania programu. Ponadto – jak pokazało życie – Nafta Polska nie była odpowiednim „operatorem strategicznym” dla wdrażania tak słabo przygotowanej strategii. Tym bardziej, że znane są z niedalekiej przeszłości inne przypadki niekompetencji Nafty Polskiej wykazane w raportach Najwyższej Izby Kontroli, dotyczących sektora paliwowego. Jednym z postulatów wyborczych obecnie rządzących była chęć likwidacji Nafty Polskiej. Takie głosy często było słychać także na posiedzeniach komisji sejmowych. Jedno jest pewne, Nafta Polska, jesli nie likwidacji, to na pewno potrzebuje solidnej restrukturyzacji, gdyż dotychczas jej jedynym celem było uzasadnianie potrzeby istnienia.

Oceniając ten dokument, celowo użyłem słów „był”, gdyż w naszej ocenie – dokument ten nie spełnia wymogów i wyzwań dnia dzisiejszego i jako taki powinien trafić do kosza. Kolejnym argumentem, przemawiającym za opracowaniem nowej strategii dla sektora WSCh jest to, iż oba te dokumenty
tj., zarówno „Strategia dla przemysłu chemicznego w Polsce do 2010 r.”, jak i „Strategia restrukturyzacji i prywatyzacji sektora WSCh”, powstały w odmiennej rzeczywistości gospodarczej i politycznej. Zostały one stworzone przed wejsciem Polski do Unii Europejskiej, a firmy, majace podlegać restrukturyzacji w tym czasie, przeszły inną niż wskazano w „Strategii...”, drogę przemian. Ponadto zbyt płytkie potraktowanie w tych dokumentach
celu społecznego, w aspekcie budowania ładu społecznego, opartego – według deklaracji partii rządzącej – o solidarność społeczna, całkowicie dyskwalifikuje dokument opracowany w Nafcie Polskiej, natomiast w przypadku strategii rządowej nakazuje wnieść poprawki, uwzględniające wymienione aspekty społeczne.

Zbigniew Tkaczyk
Komentarze
Brak komentarzy. Może czas dodać swój?
Dodaj komentarz
Zaloguj się, aby móc dodać komentarz.
Nawigacja
· Strona Główna
· Artykuły
· Nowinki
· FORUM
· Linki
· GALERIA
· Facebook
· Wypłata udziałów Chemia-Puławy
· Szukaj
· Kontakt
· CHLEWIK
Reklama
OZZZPRC

ZZPRC KWB

TKKF

Przyjazna Łapa

Facebook FZZ

UKS Badminton Puławy

Statystyki reklamowe
Jesteśmy zrzeszeni




SPAM STOP
Wygenerowano w sekund: 0.09 30,244,415 unikalnych wizyt